Dr Rebecca Thomas

Trosolwyg

Rwy'n arbennigo ar hanes, diwylliant, a llenyddiaeth y Gymru ganoloesol. Y broses o greu hunaniaethau Cymreig mewn testunau canoloesol yw fy mhrif ddiddordeb ymchwil, a chyhoeddwyd fy llyfr ar y pwnc hwn, History and Identity in Early Medieval Wales, gan Boydell & Brewer yn Ebrill 2022. Mae'r gyfrol hon yn archwilio'r nodweddion a ddefnyddiwyd fel arwyddion o hunaniaeth mewn testunanu Lladin a Chymraeg, gan gynnwys enwau, tiriogaeth, iaith, a chwedlau tarddiad. Mae rhyngdestunoldeb yn thema hollbwysig, ac rwy'n archwilio dylanwad testunau o rannau eraill o Brydain ac Ewrop ar strategaethau Cymreig o greu hunaniaethau. Ennillodd y gyfrol Wobr Francis Jones am Hanes Cymru 2022. Yn 2023, ennillais Fedal Dillwyn Cymdeithas Ddysgeidig Cymru am fy nghyfraniad i'r Dyniaethau a'r Celfyddydau Creadigol. 

Mae gen i ddiddordeb hefyd mewn cysylltiadau gwleidyddol a diwylliannol rhwng Cymru a'r byd ehangach yn yr Oesoedd Canol. Mae fy ymchwil yn y maes hwn yn cynnwys astudiaeth o gysylltiadau Môr Iwerddon y brenin Cymreig Gruffudd ap Cynan (m. 1137) ac astudiaeth o dystiolaeth yr Anglo-Saxon Chronicles o gysylltiadau rhwng y Cymry a'r Saeson yn yr unfed ganrif ar ddeg. Mae fy mhrosiect cyfredol, wedi ei ariannu gan yr Academi Brydeinig, yn archwilio i wystlo yn y Gymru ganoloesol, gan ganolbwyntio yn enwedig ar y gwystlon a roddwyd i frenhinoedd Lloegr ac ymysg y Cymry eu hunain yn y ddeuddegfed ganrif a'r drydedd ar ddeg. 

Mae fy niddordeb mewn hunaniaethau Cymreig yn ymestyn i gyfnodau eraill ac rwyf wedi cyhoeddi astudiaeth o ganoloesoldeb, hunaniaeth, ac iaith mewn ysgrifennu cenedlaetholgar Cymraeg o'r ugeinfed ganrif.

Prosiectau

2025: Gwystlon yn y Gymru Ganoloesol (wedi ei ariannu gan yr Academi Brydeinig)

2023-presennol: 'Didshenchas y Cymry' (wedi ei ariannu gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol)

2019-22: Cymrodoriaeth Ôl-ddoethurol yr Academy Brydeinig ('Ysgrifennu Byd y Gymru Ganoloesol')

2019: Cynorthwydd Ymchwil, Vitae Sanctorum Cambriae Project (prosiect AHRC, Prifysgol Caer-grawnt a Chanolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd)

Ysgrifennu Creadigol

Rwyf hefyd yn ysgrifennu yn greadigol ac rwyf wedi cyhoeddi dwy nofel hanesyddol ganoloesol i oedolion ifanc, Dan Gysgod y Frenhines  (Gwasg Carreg Gwalch, 2022); Y Castell ar y Dŵr (Gwasg Carreg Gwalch, 2023).

Yn 2022, fe'm penodwyd yn Awdur Preswyl Cymraeg Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog i weithio ar brosiect creadigol yn ymateb i'r argyfyngau natur a hinsawdd. Cyhoeddwyd fy nofel yn deillio o'r prosiect hwnnw, Anturiaethau'r Brenin Arthur, gan Wasg Carreg Gwalch yn 2024. 

Enillodd fy ysgrif ar dirwedd ac enwau lleoedd yn ne Cymru, 'Cribo'r Dragon's Back', gystadleuaeth ysgrif gyntaf O'r Pedwar Gwynt yn 2021. 

Fe'm penodwyd yn Awdur Preswyl Ynys Enlli (Awst 2025) ac yn un o Awdurdon wrth eu Gwaith Gŵyl y Gelli 2025.