Ellen Bristow
(hi/ei)

FHEA BA (Hons) MA (Dist)

Athro

Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth

: BristowEL@caerdydd.ac.uk

Trosolwg Ymchwilydd

Rwy'n arbenigwr addysg iaith a llythrennedd sy'n cynnal ymchwil ac yn darparu hyfforddiant i ysgolion, prifysgolion a gweithleoedd yng Nghymru.

Mae gen i ystod amrywiol o ddiddordebau sy'n cynnwys datblygu geirfa; defnyddio etymoleg a morffoleg i ddatblygu sgiliau llythrennedd Saesneg; deall darllen; hyder llythrennedd; llafaredd; sgiliau ysgrifennu ac ymwybyddiaeth; iaith a chymdeithas; polisi, datblygu cwlwm cyri; mynediad llythrennedd; ehangu cyfranogiad; ymarfer gwerthuso; ac addysgeg arloesol.

Ym mis Tachwedd 2023, cwblheais fy PhD mewn Iaith a Chyfathrebu yng Nghanolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu Prifysgol Caerdydd. Ariannwyd fy ngwaith gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol a theitl y prosiect: 'Ieithoedd yn ein cysylltu ni': Ymchwilio i effaith cyfarwyddyd penodol mewn morffoleg deilliadol Saesneg ac etymoleg ar sgiliau datgodio a deall geiriau disgyblion Cymru. Rwy'n Gymrawd yr Academi Addysg Uwch ac yn diwtor, darlithydd a chynorthwyydd ymchwil mewn astudiaethau addysg, ieithyddiaeth, therapi lleferydd ac iaith plant ac ysgrifennu academaidd ym Mhrifysgolion Metropolitan Caerdydd a Chaerdydd.

Cyn hynny, gweithiais fel Cynorthwyydd Polisi Ymchwil Addysg i Lywodraeth Cymru. Rwyf wedi cynnal adolygiadau tystiolaeth a lywiodd y Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Ymchwil ac Ymholiad Addysg newydd yng Nghymru, yn ogystal â'r Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Ecwiti Addysgol. Ar hyn o bryd, rwy'n gweithio fel Cynorthwyydd Ymchwil ar brosiect sy'n archwilio ail-adrodd a chadw athrawon yng Nghymru ac fel Ymgynghorydd i'r elusen symudedd cymdeithasol Future First.

Cyn fy PhD, cwblheais BA mewn Saesneg (Anrh Dosbarth Cyntaf) ym Mhrifysgol Southampton cyn gweithio fel athro llythrennedd ysgol uwchradd. Yna symudais i Brifysgol Caerdydd gydag Ysgoloriaeth Rhagoriaeth Meistr i astudio ar gyfer MA mewn Iaith ac Ieithyddiaeth lle cefais Radd Rhagoriaeth. Am fy ymchwil Meistr, dyfarnwyd Gwobr Nicholas Coupland i mi am y Perfformiad Gorau mewn prosiectau yn seiliedig ar Sosioieithyddiaeth.

Prosiectau cyfredol

'Ieithoedd yn ein cysylltu ni': Datblygu gwybodaeth a sgiliau geirfa athrawon a dysgwyr yn unol â'r Cwricwlwm newydd i Gymru. Prosiect mewn partneriaeth â'r Gwasanaeth Cyflawniad Addysg, wedi'i ariannu gan Gymdeithas Ddysgedig Cymru.
'Sôn am ysgrifennu gyda chyfoedion: datblygu rhaglen tiwtor ysgrifennu cyfoedion israddedig yn ENCAP' a ariennir gan y Gronfa Arloesi Addysg o Academi Dysgu ac Addysgu Prifysgol Caerdydd.

Cyhoeddiadau

Bristow, E. (2023). "Mae mor cŵl bod Saesneg wedi'i chysylltu â chymaint o ieithoedd": Archwilio dulliau o etymoleg eglur fel rhan o'r Cwricwlwm newydd i Gymru, Teaching English Magazine, The National Association for the Teaching of English.

Bristow, E. (2022). 'Strategaeth Cymru ar gyfer Ecwiti Addysgol: Adolygiad o dystiolaeth ymchwil ryngwladol', Caerdydd: Llywodraeth Cymru.

Bristow, E. (2022). The Acquisition of Derivational Morphology: A cross-linguistic perspective, book review. Ar gael yn: https://old.linguistlist.org/issues/33/33-2254.html.

Bristow, E. (2021). 'Datblygu proffesiwn addysg sy'n seiliedig ar dystiolaeth: Adolygiad o dystiolaeth ymchwil ryngwladol', Caerdydd: Llywodraeth Cymru.

Bristow, E. (2021). 'Effaith dysgu proffesiynol ar ymarferwyr, disgyblion a gwella ysgolion: Adolygiad o dystiolaeth', Caerdydd: Llywodraeth Cymru. Ar gael yn: https://hwb.gov.wales/api/storage/bdbac816-4ee1-4c97-89df-7ed12460893e/the-impact-of-professional-learning-on-practitioners-pupils-school-improvement-an-evidence-review.pdf.

Prifysgol Caerdydd

Uwch Diwtor Datblygu Ysgrifennu yn y Ganolfan Datblygu Ysgrifennu ar gyfer yr Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth.
Arweinydd ar gyfer gweithdai Canolfan Datblygu Ysgrifennu, gan gynnwys 'Cynllunio eich traethawd', 'Bod yn feirniadol', 'Dod o hyd i'ch llais academaidd' a'r 'Broses Ysgrifennu'. Myfyrwyr israddedig ac ôl-raddedig yn yr Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth.
Tiwtor Seminar Israddedig, Sut mae iaith yn gweithio i mi, datblygu Saesneg ac Iaith a'r Meddwl, Canolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu.

Prifysgol Metropolitan Caerdydd

Tiwtor Cysylltiol mewn Ieithyddiaeth, Caffael Iaith Plant ar y Therapi Iaith a Lleferydd BSc.

Modiwlau allgymorth

Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu: Darllenwch. Meddai. Gweld. Myfyrwyr Safon Uwch ar y rhaglen Camu i Fyny i'r Brifysgol.
O 'Oniscus asellus' i Chuggypigs a Billybuttons: Ymchwilio i amrywiad a newid iaith Saesneg. Myfyrwyr TGAU a Safon Uwch ar Raglen Ysgolheigion Clwb Gwych.
Sut mae iaith yn gweithio? Cwrs Gwobr Seren ar gyfer myfyrwyr Safon Uwch.
Trwy'r gwydr sy'n edrych: Cyflwyniad i theori lenyddol. Modiwl Cyfnod Allweddol 3 (Ysgol Uwchradd) a gynlluniwyd ymlaen llaw.
Into the deep dark woods: Journey through literature. Modiwl Cyfnod Allweddol 2 (Ysgol Gynradd) a gynlluniwyd ymlaen llaw.

Addysg a chymwysterau

2023: PhD mewn Iaith a Chyfathrebu (wedi'i basio heb unrhyw gywiriadau). Prifysgol Caerdydd, UK.
2022: Cymrawd yr Academi Addysg Uwch (HEA).
2019: MA mewn Iaith ac Ieithyddiaeth (Rhagoriaeth). Prifysgol Caerdydd, UK.
2017: BA mewn Saesneg (Anrhydedd Dosbarth Cyntaf). Prifysgol Southampton, UK.

Trosolwg gyrfa

2024 - presennol: Cynorthwyydd Ymchwil ar gyfer yr Ysgol Addysg, Prifysgol Metropolitan Caerdydd.
2023 - presennol: Ymgynghorydd Addysg Llythrennedd ac Iaith.
2019 - 2023: Uwch Diwtor Datblygu Ysgrifennu yng Nghanolfan Ysgrifennu ENCAP, Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth, Prifysgol Caerdydd.
2021 - 2023: Tiwtor Cyswllt mewn Ieithyddiaeth ar y Therapi Iaith a Lleferydd BSc, Ysgol Chwaraeon a Gwyddorau Iechyd, Prifysgol Metropolitan Caerdydd.
2020 - 2022: Tiwtor seminar israddedig mewn Iaith Saesneg, Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth, Prifysgol Caerdydd.
2019 - 2022: Tiwtor PhD ar y Rhaglen Ysgolheigion a Gwobr Seren, Y Clwb Disglair, Cymru.
2021 - 2022: Cynorthwy-ydd Ymchwil Polisi Addysg. Gwasanaethau Gwybodaeth a Dadansoddol, Llywodraeth Cymru.
2021: Intern. Polisi Ymchwil Addysg Gwasanaethau Gwybodaeth a Dadansoddol, Llywodraeth Cymru. Ariannwyd gan Bartneriaeth Ddoethurol Cymru, Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol.
2020: Tiwtor Dosbarth Meistr y Brifysgol, Cynllun Allgymorth Ehangu Cyfranogiad, Prifysgol Caerdydd.
2016 - 2018: Athro Cefnogi Llythrennedd Ysgolion Uwchradd, Hampshire.

Aelodaethau proffesiynol

Cymrawd yr Academi Addysg Uwch (FHEA)

Ymrwymiadau siarad cyhoeddus

'Archwilio effeithiau etymoleg a morffoleg benodol addysgu ar ddatblygiad geirfa Saesneg plant'. Cynhadledd flynyddol Cymdeithas Ymchwil Addysg Prydain, Prifysgol Aston. 12-14^Medi 2023.

'Roedd y rhaggyngerdd mor ddawnsiadwy doedd hi prin yn gallu cynnwys ei chyffro': Ysgrifennu straeon gyda geiriau colur a chymhleth strwythurol i ddatblygu gwybodaeth am forffoleg a etymoleg Saesneg. Cynhadledd ryngwladol Cymdeithas Llythrennedd y Deyrnas Unedig, Prifysgol Exeter. 23^{Gorffennaf-25} ^Mehefin 2023.

'Ymwybyddiaeth Iaith fel Ymarfer Dosbarth yng nghyd-destun y Cwricwlwm i Gymru'. Ieithyddiaeth a Gwybodaeth am Iaith mewn Addysg Cynhadledd Grŵp Diddordeb Arbennig ar gyfer Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain, Prifysgol Caerdydd. 19^Mai 2023.

'Siarad am ysgrifennu: Cefnogi datblygiad llythrennedd myfyrwyr mewn addysg uwch'. Ieithyddiaeth a Gwybodaeth am Iaith mewn Addysg Cynhadledd Grŵp Diddordeb Arbennig ar gyfer Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain, Prifysgol Caerdydd. 19^Mai 2023.

'Datblygu proffesiwn addysg sy'n seiliedig ar dystiolaeth yng Nghymru: Dulliau cydweithredol o ymdrin ag ymchwil sy'n seiliedig ar iaith'. Cynhadledd y Gymdeithas Glasurol, Prifysgol Caergrawnt. 22^Ebrill 2023.

'Y Cwricwlwm i Gymru'. Cynhadledd y Cyngor Cymdeithasau Pwnc, ar-lein. 21^Mawrth 2023.

'Cysylltu ymchwil ag ymarfer: Lleoliadau, ymgysylltu â'r cyhoedd a'r PhD'. Grŵp Ymgysylltu Ieithyddiaeth, Prifysgol Birmingham. 20^Medi 2022.

'Archwilio effeithiau addysgu etymoleg a morffoleg benodol wrth drosglwyddo o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd'. Cynhadledd Grŵp Diddordeb Arbennig Astudiaethau Geirfa ar gyfer Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain, Prifysgol Exeter. 18-19^Gorffennaf 2022.

'Adroddiad ar ddatblygiad strategaeth addysg llafaredd ar gyfer yr Undeb Saesneg ei hiaith yn Ne Cymru'. Cynhadledd Undeb Saesneg De Cymru, 19^Mai 2022.

'Archwilio dulliau dadansoddi data ar gyfer ymchwil addysg iaith dulliau cymysg'. Cynhadledd Ôl-raddedig Ymchwil y Ganolfan Iaith a Chyfathrebu, Prifysgol Caerdydd, 19^Mehefin 2022.

'Datblygiad geirfa plant: Archwilio etymoleg eglur ac addysgu morffoleg wrth drosglwyddo o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd'. Cyfres seminarau'r Ganolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu, Prifysgol Caerdydd,^{2 Tachwedd} 2021.

'Datblygu proffesiwn addysg sy'n seiliedig ar dystiolaeth yng Nghymru: Adolygiad o dystiolaeth ymchwil'. Cymdeithas Ymchwil Addysg Prydain, 14-16^Medi 2021.

'Effaith dysgu proffesiynol ar ymarferwyr, disgyblion a gwella ysgolion: Adolygiad o dystiolaeth', cyfres seminarau Strategaeth Genedlaethol Llywodraeth Cymru ar gyfer Ymchwil ac Ymholiad Addysg , 29^Mehefin 2021.

'Datblygu proffesiwn addysg sy'n seiliedig ar dystiolaeth yng Nghymru: Adolygiad o dystiolaeth ryngwladol'. Cyfres seminarau Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Ymchwil ac Ymholiad Addysg Llywodraeth Cymru, 29^Mawrth 2021.

'Ymchwilio i effaith addysgu etymoleg a morffoleg eglur ar ddatblygiad geirfa plant wrth drosglwyddo o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd', Symposiwm Rhwydwaith Gyrfa Gynnar Cymdeithas Ymchwil Addysg Prydain, 29^Mehefin 2021.

'Addasu'r fethodoleg: Astudiaeth achos cynllun B ar gyfer cynnal ymchwil sy'n seiliedig ar ysgolion yn amser Covid-19', Cynhadledd Partneriaeth Hyfforddiant Doethurol Cyngor Ymchwil y Celfyddydau a'r Dyniaethau De-orllewin a Chymru, 12^Tachwedd 2020.

Pwyllgorau ac adolygu

2021 - presennol: Trysorydd yr Ieithyddiaeth a Gwybodaeth am Iaith mewn Addysg (British Association of Applied Linguistics Special Interest Group).
2021 - 2023: Cydlynydd cyfres seminarau ôl-raddedig, Canolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu, Prifysgol Caerdydd.
2021 - 2023: Cynrychiolydd tiwtoriaid ôl-raddedig ar gyfer yr Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth, Prifysgol Caerdydd.
2020 - 2023: Cadeirydd Pwyllgor Pobl Ifanc De Cymru ar gyfer elusen yr Undeb sy'n siarad Saesneg.
2020 - 2023: Dirprwy Gydlynydd Addysg cangen De Cymru o'r Undeb Saesneg ei hiaith.
2019 - 2021: Cyd-sylfaenydd ac Ediotr o'r e-gylchgrawn Ôl-raddedig SPiLL, Prifysgol Caerdydd.

Sefydliad cynadleddau

Prif westeiwr a threfnydd cynhadledd flynyddol Grŵp Diddordeb Arbennig Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain. 'Datblygu sgiliau llythrennedd a llafaredd eglur', Prifysgol Caerdydd, 19^Mai 2023.
Grymuso myfyrwyr trwy wybodaeth am amrywiad iaith a newid. Cynhadledd flynyddol Grŵp Diddordeb Arbennig Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain. 29ain-30^Ebrill 2022. Ar-lein. Trysorydd ar y pwyllgor trefnu dan arweiniad Dr Sally Zacharias a Dr. Victorina González Díaz.
Gwybodaeth am iaith ac ieithyddiaeth mewn gwahanol gyd-destunau addysgol. Cynhadledd flynyddol Grŵp Diddordeb Arbennig Cymdeithas Ieithyddiaeth Gymhwysol Prydain. 7-8^Mai 2021. Ar-lein. Trysorydd ar y pwyllgor trefnu dan arweiniad Dr Sally Zacharias a Dr. Victorina González Díaz

Themâu ymchwil

Arbenigeddau

Ieithyddiaeth gymhwysol ac ieithyddiaeth addysgol
Caffael iaith plant
Cwricwlwm Saesneg a llythrennedd ac addysgeg

Ellen Bristow (hi/ei) FHEA BA (Hons) MA (Dist)

Trosolwyg