![Jonathan Morris BA, MA, PhD, FHEA](https://profiles-cardiff.imgix.net/attachments/7821?w=200&h=200&auto=format&crop=faces&fit=crop&q=90")
Dr Jonathan Morris
(e/fe)
BA, MA, PhD, FHEA
- Siarad Cymraeg
Timau a rolau for Jonathan Morris
Cyfarwyddwr Ymchwil
Trosolwyg
Rwy’n Gyfarwyddwr Ymchwil ac yn Ddarllenydd yn Ysgol y Gymraeg. Mae fy ngwaith ymchwil yn canolbwyntio ar sosioieithyddiaeth dwyieithrwydd, yn enwedig yng nghyd-destun dwyieithrwydd Cymraeg-Saesneg.
Rwy'n ymchwilio i ddylanwad ffactorau ieithyddol, seicolegol a chymdeithasol ar gaffael iaith a'i chynhyrchu, defnyddio iaith, ac agweddau tuag at iaith. Rwy'n trafod goblygiadau fy nghanfyddiadau i faes addysg, polisi iaith, a chynwysoldeb mewn cymunedau ieithoedd lleiafrifol.
Mae fy mhroffil ymchwil yn cynnwys pedair prif thema:
1. Amrywio iaith a newid mewn lleferydd pobl ddwyieithog.
2. Defnydd iaith ac agweddau siaradwyr traddodiadol a newydd tuag at eu hieithoedd.
3. Caffael ail iaith mewn cyd-destunau addysgiadol a dysgu oedolion.
4. Hunaniaethau sy'n croestorri a chynhwysiant mewn cymunedau ieithoedd lleiafrifol, yn enwedig siaradwyr Cymraeg LHDTC+.
Rwyf wedi cyfrannu at greu adnoddau digidol Cymraeg, yn enwedig y Corpws Cenedlaethol Cymraeg Cyfoes a phrosiectau sy’n deillio o’r gwaith hwn. Rwyf hefyd wedi gweithio ar adnoddau digidol ar gyfer caffael iaith megis profion darllen a sillafu safonol i ddysgwyr mewn addysg cyfrwng Cymraeg, gwefan ynganu Gwylio Dy Dafod, ac adnodd asesu ffurfiannol ar gyfer gramadeg Cymraeg.
Mae gennyf ddiddordeb mawr mewn datblygiad ymchwilwyr a diwylliant ymchwil cadarnhaol. Ar hyn o bryd, fi yw'r Partner Academaidd ar Brosiect Cynnau|Ignite y Brifysgol gyda chyfrifoldeb am ddatblygu'r rhaglen ar gyfer Ymchwilwyr Gyrfa Gynnar. Mae Cynnau|Ignite yn datblygu ystod o weithgareddau datblygu arweinyddiaeth, gyda'r bwriad o ysgogi newid sefydliadol ehangach mewn diwylliant ymchwil. Ariennir y prosiect hwn gan Ymddiriedolaeth Wellcome.
Mae fy mhortffolio addysgu yn cynnwys modiwlau ar yr iaith Gymraeg, sosioieithyddiaeth, caffael iaith gyntaf ac ail iaith, a dwyieithrwydd. Mae fy ngwaith addysgu yn cael ei lywio gan ymchwil ac yn blaenoriaethu gwybodaeth am y cyd-destunau ymchwil Cymreig a rhyngwladol yn ogystal â dealltwriaeth o nifer o ddulliau ymchwil meintiol ac ansoddol a ddefnyddir mewn ieithyddiaeth a'r gwyddorau cymdeithasol yn ehangach. Mae fy agwedd at ddylunio addysg yn canolbwyntio ar ddysgu gweithredol trwy weithgareddau a arweinir gan fyfyrwyr wrth anelu at greu awyrgylch cynhwysol sy'n caniatáu i fyfyrwyr ddatblygu gwybodaeth a'i chymhwyso mewn ffordd sy'n addas iddynt hwy.
Diddordebau ymchwil
- Sosioieithyddiaeth
- Amrywio Iaith a Newid
- Cymdeithaseg Iaith
- Dwyieithrwydd
- Caffael Ail Iaith
- Seineg a ffonoleg
Cyhoeddiad
2025
- Hennah, C. et al. 2025. Protocol for a theory-based, mixed methods evaluation of Cynnau|Ignite: an active learning programme to foster positive research culture through leadership development at Cardiff University. PLoS ONE 20(2), article number: e0319020. (10.1371/journal.pone.0319020)
- Morris, J. and Parker, S. 2025. Intersecting identities in minority-language contexts: LGBTQ+ speakers of Welsh. In: Walsh, J. et al. eds. Queering Language Revitalisation Navigating Identity and Inclusion among Queer Speakers of Minority Languages. Cambridge Elements in Language, Gender and Sexuality Cambridge: Cambridge University Press, pp. online., (10.1017/9781009591034)
2024
- Mayr, R., Morris, J. and Montanari, S. 2024. The phonetics and phonology of early bilinguals. In: Amengual, M. ed. The Cambridge Handbook of Bilingual Phonetics and Phonology. Cambridge University Press, pp. 501-520., (10.1017/9781009105767.023)
- Watkins, G. et al. 2024. Crynhoi Testun Awtomatig ar gyfer y Gymraeg. Prifysgol Bangor.
- Morris, J., Ezeani, I., Gruffydd, I., Young, K., El-Haj, M. and Knight, D. Watkins, G. ed. 2024. Language and technology in Wales: Volume II. Language and Technology in Wales Vol. 2. Bangor University.
- Morris, J., Stenner, R., Palmer, G. and Foster Evans, D. 2024. Prawf Sillafu Cymraeg Safonedig Consortiwm Canolbarth y De. Project Report. [Online]. Swansea: Consortiwm Addysg Canolbarth y De. Available at: https://www.cscjes-cronfa.co.uk/repository/resource/fca9da98-acc7-4b47-974e-8a90112c85c3/overview
- Morris, J., Brookfield, C., Rodriguez Pinzon, M. J., Holt, B. and Arfon, E. 2024. Motivations for learning Welsh among adult learners. In: Bowell, T. et al. eds. Revitalising Higher Education: Insights from Te Puna Aurei Learnfest 2022. Cardiff: Cardiff University Press, pp. 31-38., (10.18573/conf2.d)
- Morris, J., Arfon, E., Khallaf, N., El-Haj, M. and Knight, D. 2024. Datblygu thesawrws y Gymraeg drwy dechnoleg. [Online]. Gwerddon Fach: Golwg Ltd. Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2143591-datblygu-thesawrws-gymraeg-drwy-dechnoleg
- Young, K., Durham, M. and Morris, J. 2024. Possessive pronouns in Welsh: Stylistic variation and the acquisition of sociolinguistic competence. Language Variation and Change 36(1), pp. 25-48. (10.1017/S0954394523000273)
- Arfon, E., Morris, J., Khalaf, N. and Knight, D. 2024. Developing the Welsh thesaurus through technology. [Online]. Golwg 360 Cymru - Gwerddon Fach: Golwg Ltd. Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2143591-datblygu-thesawrws-gymraeg-drwy-dechnoleg
- Morris, J. and Mac giolla chriost, D. 2024. The sociolinguistics of Welsh. In: Eska, J. F. et al. eds. Palgrave Handbook of Celtic Languages and Linguistics. Palgrave Macmillan
2023
- Morris, J. and Parker, S. 2023. LHDTC+ a'r Gymraeg: Ydy hi'n anodd perthyn i'r ddwy gymuned?. [Online]. BBC Cymru Fyw. Available at: https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/64744353
- Morris, J. 2023. Sosioieithyddiaeth. In: Naylor, A. and Roberts, L. eds. Beth yw'r Gymraeg?. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, pp. 115-136.
- Morris, J. 2023. The intergenerational language transmission of Welsh. In: Fàbregas-Alégret, I. and Le Bihan, H. eds. Langue bretonne, langues minorisées: avenir et transmission familiale. Rennes: T.I.R, pp. 79-98.
- Khallaf, N. et al. 2023. Open-source thesaurus development for under-resourced languages: a Welsh case study. Presented at: LDK 2023 – 4th Conference on Language, Data and Knowledge, Vienna, Austria, 12-15 September 2023.
2022
- Morris, J. and Young, K. 2022. Iaith – beth mae cyfnewid cod yn ei gyfleu?. [Online]. Golwg 360: Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2108980-iaith-beth-cyfnewid-gyfleu
- Morris, J. 2022. Fundamental frequency range in the bilingual repertoire of traditional and new Welsh speakers. International Journal of Bilingualism 26(5), pp. 564-583. (10.1177/13670069221110)
- Beltrachini, L., Cercignani, M., Morris, J., Rees, I., Papageorgiou, A. and Simpson, I. 2022. Gwylia dy dafod / Watch your Welsh. [Online]. Prifysgol Caerdydd / Cardiff University. Available at: https://gwyliadydafod.org/cy/index.html
- Morris, J., Ezeani, I., Gruffydd, I., Young, K., Davies, L., El-Haj, M. and Knight, D. 2022. Welsh automatic text summarisation. Presented at: Wales Academic Symposium on Language Technologies 2022, Bangor, Wales, 28/01/2022Language and Technology in Wales, Vol. 2. Bangor: Banolfan Bedwyr
- El-Haj, M., Ezeani, I., Morris, J. and Knight, D. 2022. Creation of an evaluation corpus and baseline evaluation scores for Welsh text summarisation. Presented at: 4th Celtic Language Technology Workshop (CLTW 2022), Marseille, France, 20 June 2022.
- Ezeani, I., El-Haj, M., Morris, J. and Knight, D. 2022. Introducing the Welsh text summarisation dataset and baseline systems. Presented at: 13th ELRA Language Resources and Evaluation Conference (LREC 2022), Marseille, France, 20-25 June 2022.
- Morris, J., Stenner, R., Palmer, G. and Foster Evans, D. 2022. Prawf darllen Cymraeg safonedig Consortiwm Canolbarth y De (Fersiwn 1.0). Project Report.
2021
- Mayr, R. and Morris, J. 2021. Social and psychological factors in bilingual speech production: introduction to the special issue. Languages 6(4), article number: 155. (10.3390/languages6040155)
- Mayr, R. and Morris, J. eds. 2021. Social and psychological factors in bilingual speech production. Basel: MDPI. (10.3390/books978-3-0365-2278-4)
- Mayr, R., Siddika, A., Morris, J. and Montanari, S. 2021. Bilingual phonological development across generations: segmental accuracy and error patterns in second- and third-generation British Bengali children. Journal of Communication Disorders 93, article number: 106140. (10.1016/j.jcomdis.2021.106140)
- Morris, J. 2021. Social influences on phonological transfer: /r/ variation in the repertoire of Welsh-English bilinguals. Languages 6(2), article number: 97. (10.3390/languages6020097)
2020
- Morris, J. and Hejná, M. 2020. Pre-aspiration in Bethesda Welsh: a sociophonetic analysis. Journal of the International Phonetic Association 50(2), pp. 168-192. (10.1017/S0025100318000221)
- Mayr, R., Roberts, L. and Morris, J. 2020. Can you tell by their English if they can speak Welsh? Accent perception in a language contact situation. International Journal of Bilingualism.. International Journal of Bilingualism 25(4), pp. 740-766. (10.1177/1367006919883035)
- Mennen, I., Kelly, N., Mayr, R. and Morris, J. 2020. The effects of home language and bilingualism on the realization of lexical stress in Welsh and Welsh English. Frontiers in Psychology 10, article number: 3038. (10.3389/fpsyg.2019.03038)
- Morris, J., Rees, I. W. and Prys, M. 2020. Amrywio. In: Cooper, S. and Arman, L. eds. Cyflwyniad i Ieithyddiaeth. Caerfyrddin: Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, pp. 139-180.
2018
- Rees, I. W. and Morris, J. 2018. Astudiaeth o ganfyddiadau tiwtoriaid Cymraeg i Oedolion o anawsterau ynganu ymhlith dysgwyr yr iaith. Gwerddon 27, pp. 39-66.
2017
- Evas, J., Morris, J. and Whitmarsh, L. 2017. Welsh language transmission and use in families: [final report]. Project Report. [Online]. Caerdydd - Cardiff: Llywodraeth Cymru - Welsh Government. Available at: https://gov.wales/sites/default/files/statistics-and-research/2018-12/170612-welsh-language-transmission-use-in-families-en.pdf
- Mayr, R., Morris, J., Mennen, I. and Williams, D. 2017. Disentangling the effects of long-term language contact and individual bilingualism: The case of monophthongs in Welsh and English. International Journal of Bilingualism 21(3), pp. 245-267. (10.1177/1367006915614921)
- Morris, J. 2017. Sociophonetic variation in a long-term language contact situation: /l/-darkening in Welsh-English bilingual speech. Journal of Sociolinguistics 21(2), pp. 183-207. (10.1111/josl.12231)
2016
- Durham, M. and Morris, J. eds. 2016. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan. (10.1057/978-1-137-52897-1)
- Durham, M. and Morris, J. 2016. An overview of sociolinguistics in Wales. In: Durham, M. and Morris, J. eds. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 3-28., (10.1057/978-1-137-52897-1_1)
- Morris, J., Mayr, R. and Mennen, I. 2016. The role of linguistic background on sound variation in Welsh and Welsh English. In: Durham, M. and Morris, J. eds. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 241-271., (10.1057/978-1-137-52897-1_9)
- Morris, J. 2016. Porth esboniadur: Semanteg [Esboniadur Beirniadaeth a Theori]. [Online]. Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Available at: https://wici.porth.ac.uk/index.php/Semanteg
2015
- Morris, J. 2015. S. J. Hannahs (2013): The phonology of Welsh [Book Review]. Linguistische Berichte 242, pp. 197-199.
- Mennen, I., Mayr, R. and Morris, J. 2015. Influences of language contact and linguistic experience on the production of lexical stress in Welsh and Welsh English. Presented at: 18th International Congress of Phonetic Sciences, Glasgow, UK, 10-14 August 2015 Presented at The Scottish Consortium for ICPhS 2015, . ed.Proceedings of ICPhS 2015. London: The International Phonetic Association pp. Online.
2014
- Morris, J. 2014. The influence of social factors on minority language engagement amongst young people: an investigation of Welsh-English bilinguals in North Wales. International Journal of the Sociology of Language 2014(230), pp. 65-89. (10.1515/ijsl-2014-0027)
2013
- Morris, J. 2013. Sociolinguistic variation and regional minority language bilingualism: An investigation of Welsh-English bilinguals in North Wales. PhD Thesis, University of Manchester.
2012
- Van Hattum, M., Morris, J. and Hoffmann, D. 2012. Editorial: Proceedings of the 19th International Postrgraduate Linguistics Conference in Linguistics. In: Van Hattum, M., Morris, J. and Hoffmann, D. eds. Salford Working Papers in Linguistics and Applied Linguistics., Vol. 2. Salford: University of Salford, pp. 1-1.
2010
- Morris, J. 2010. Phonetic variation in Northern Wales: preaspiration. Presented at: Second Summer School of Sociolinguistics, Edinburgh, Scotland, 14-20 June 2010 Presented at Meyerhoff, M. et al. eds.Proceedings of the Second Summer School of Sociolinguistics, The University of Edinburgh. Edinburgh: University of Edinburgh pp. 1-16.
Adrannau llyfrau
- Morris, J. and Parker, S. 2025. Intersecting identities in minority-language contexts: LGBTQ+ speakers of Welsh. In: Walsh, J. et al. eds. Queering Language Revitalisation Navigating Identity and Inclusion among Queer Speakers of Minority Languages. Cambridge Elements in Language, Gender and Sexuality Cambridge: Cambridge University Press, pp. online., (10.1017/9781009591034)
- Mayr, R., Morris, J. and Montanari, S. 2024. The phonetics and phonology of early bilinguals. In: Amengual, M. ed. The Cambridge Handbook of Bilingual Phonetics and Phonology. Cambridge University Press, pp. 501-520., (10.1017/9781009105767.023)
- Morris, J., Brookfield, C., Rodriguez Pinzon, M. J., Holt, B. and Arfon, E. 2024. Motivations for learning Welsh among adult learners. In: Bowell, T. et al. eds. Revitalising Higher Education: Insights from Te Puna Aurei Learnfest 2022. Cardiff: Cardiff University Press, pp. 31-38., (10.18573/conf2.d)
- Morris, J. and Mac giolla chriost, D. 2024. The sociolinguistics of Welsh. In: Eska, J. F. et al. eds. Palgrave Handbook of Celtic Languages and Linguistics. Palgrave Macmillan
- Morris, J. 2023. Sosioieithyddiaeth. In: Naylor, A. and Roberts, L. eds. Beth yw'r Gymraeg?. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, pp. 115-136.
- Morris, J. 2023. The intergenerational language transmission of Welsh. In: Fàbregas-Alégret, I. and Le Bihan, H. eds. Langue bretonne, langues minorisées: avenir et transmission familiale. Rennes: T.I.R, pp. 79-98.
- Morris, J., Rees, I. W. and Prys, M. 2020. Amrywio. In: Cooper, S. and Arman, L. eds. Cyflwyniad i Ieithyddiaeth. Caerfyrddin: Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, pp. 139-180.
- Durham, M. and Morris, J. 2016. An overview of sociolinguistics in Wales. In: Durham, M. and Morris, J. eds. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 3-28., (10.1057/978-1-137-52897-1_1)
- Morris, J., Mayr, R. and Mennen, I. 2016. The role of linguistic background on sound variation in Welsh and Welsh English. In: Durham, M. and Morris, J. eds. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 241-271., (10.1057/978-1-137-52897-1_9)
- Van Hattum, M., Morris, J. and Hoffmann, D. 2012. Editorial: Proceedings of the 19th International Postrgraduate Linguistics Conference in Linguistics. In: Van Hattum, M., Morris, J. and Hoffmann, D. eds. Salford Working Papers in Linguistics and Applied Linguistics., Vol. 2. Salford: University of Salford, pp. 1-1.
Cynadleddau
- Khallaf, N. et al. 2023. Open-source thesaurus development for under-resourced languages: a Welsh case study. Presented at: LDK 2023 – 4th Conference on Language, Data and Knowledge, Vienna, Austria, 12-15 September 2023.
- Morris, J., Ezeani, I., Gruffydd, I., Young, K., Davies, L., El-Haj, M. and Knight, D. 2022. Welsh automatic text summarisation. Presented at: Wales Academic Symposium on Language Technologies 2022, Bangor, Wales, 28/01/2022Language and Technology in Wales, Vol. 2. Bangor: Banolfan Bedwyr
- El-Haj, M., Ezeani, I., Morris, J. and Knight, D. 2022. Creation of an evaluation corpus and baseline evaluation scores for Welsh text summarisation. Presented at: 4th Celtic Language Technology Workshop (CLTW 2022), Marseille, France, 20 June 2022.
- Ezeani, I., El-Haj, M., Morris, J. and Knight, D. 2022. Introducing the Welsh text summarisation dataset and baseline systems. Presented at: 13th ELRA Language Resources and Evaluation Conference (LREC 2022), Marseille, France, 20-25 June 2022.
- Mennen, I., Mayr, R. and Morris, J. 2015. Influences of language contact and linguistic experience on the production of lexical stress in Welsh and Welsh English. Presented at: 18th International Congress of Phonetic Sciences, Glasgow, UK, 10-14 August 2015 Presented at The Scottish Consortium for ICPhS 2015, . ed.Proceedings of ICPhS 2015. London: The International Phonetic Association pp. Online.
- Morris, J. 2010. Phonetic variation in Northern Wales: preaspiration. Presented at: Second Summer School of Sociolinguistics, Edinburgh, Scotland, 14-20 June 2010 Presented at Meyerhoff, M. et al. eds.Proceedings of the Second Summer School of Sociolinguistics, The University of Edinburgh. Edinburgh: University of Edinburgh pp. 1-16.
Erthyglau
- Hennah, C. et al. 2025. Protocol for a theory-based, mixed methods evaluation of Cynnau|Ignite: an active learning programme to foster positive research culture through leadership development at Cardiff University. PLoS ONE 20(2), article number: e0319020. (10.1371/journal.pone.0319020)
- Young, K., Durham, M. and Morris, J. 2024. Possessive pronouns in Welsh: Stylistic variation and the acquisition of sociolinguistic competence. Language Variation and Change 36(1), pp. 25-48. (10.1017/S0954394523000273)
- Morris, J. 2022. Fundamental frequency range in the bilingual repertoire of traditional and new Welsh speakers. International Journal of Bilingualism 26(5), pp. 564-583. (10.1177/13670069221110)
- Mayr, R. and Morris, J. 2021. Social and psychological factors in bilingual speech production: introduction to the special issue. Languages 6(4), article number: 155. (10.3390/languages6040155)
- Mayr, R., Siddika, A., Morris, J. and Montanari, S. 2021. Bilingual phonological development across generations: segmental accuracy and error patterns in second- and third-generation British Bengali children. Journal of Communication Disorders 93, article number: 106140. (10.1016/j.jcomdis.2021.106140)
- Morris, J. 2021. Social influences on phonological transfer: /r/ variation in the repertoire of Welsh-English bilinguals. Languages 6(2), article number: 97. (10.3390/languages6020097)
- Morris, J. and Hejná, M. 2020. Pre-aspiration in Bethesda Welsh: a sociophonetic analysis. Journal of the International Phonetic Association 50(2), pp. 168-192. (10.1017/S0025100318000221)
- Mayr, R., Roberts, L. and Morris, J. 2020. Can you tell by their English if they can speak Welsh? Accent perception in a language contact situation. International Journal of Bilingualism.. International Journal of Bilingualism 25(4), pp. 740-766. (10.1177/1367006919883035)
- Mennen, I., Kelly, N., Mayr, R. and Morris, J. 2020. The effects of home language and bilingualism on the realization of lexical stress in Welsh and Welsh English. Frontiers in Psychology 10, article number: 3038. (10.3389/fpsyg.2019.03038)
- Rees, I. W. and Morris, J. 2018. Astudiaeth o ganfyddiadau tiwtoriaid Cymraeg i Oedolion o anawsterau ynganu ymhlith dysgwyr yr iaith. Gwerddon 27, pp. 39-66.
- Mayr, R., Morris, J., Mennen, I. and Williams, D. 2017. Disentangling the effects of long-term language contact and individual bilingualism: The case of monophthongs in Welsh and English. International Journal of Bilingualism 21(3), pp. 245-267. (10.1177/1367006915614921)
- Morris, J. 2017. Sociophonetic variation in a long-term language contact situation: /l/-darkening in Welsh-English bilingual speech. Journal of Sociolinguistics 21(2), pp. 183-207. (10.1111/josl.12231)
- Morris, J. 2015. S. J. Hannahs (2013): The phonology of Welsh [Book Review]. Linguistische Berichte 242, pp. 197-199.
- Morris, J. 2014. The influence of social factors on minority language engagement amongst young people: an investigation of Welsh-English bilinguals in North Wales. International Journal of the Sociology of Language 2014(230), pp. 65-89. (10.1515/ijsl-2014-0027)
Gosodiad
- Morris, J. 2013. Sociolinguistic variation and regional minority language bilingualism: An investigation of Welsh-English bilinguals in North Wales. PhD Thesis, University of Manchester.
Gwefannau
- Morris, J., Arfon, E., Khallaf, N., El-Haj, M. and Knight, D. 2024. Datblygu thesawrws y Gymraeg drwy dechnoleg. [Online]. Gwerddon Fach: Golwg Ltd. Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2143591-datblygu-thesawrws-gymraeg-drwy-dechnoleg
- Arfon, E., Morris, J., Khalaf, N. and Knight, D. 2024. Developing the Welsh thesaurus through technology. [Online]. Golwg 360 Cymru - Gwerddon Fach: Golwg Ltd. Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2143591-datblygu-thesawrws-gymraeg-drwy-dechnoleg
- Morris, J. and Parker, S. 2023. LHDTC+ a'r Gymraeg: Ydy hi'n anodd perthyn i'r ddwy gymuned?. [Online]. BBC Cymru Fyw. Available at: https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/64744353
- Morris, J. and Young, K. 2022. Iaith – beth mae cyfnewid cod yn ei gyfleu?. [Online]. Golwg 360: Available at: https://golwg.360.cymru/gwerddon/2108980-iaith-beth-cyfnewid-gyfleu
- Beltrachini, L., Cercignani, M., Morris, J., Rees, I., Papageorgiou, A. and Simpson, I. 2022. Gwylia dy dafod / Watch your Welsh. [Online]. Prifysgol Caerdydd / Cardiff University. Available at: https://gwyliadydafod.org/cy/index.html
- Morris, J. 2016. Porth esboniadur: Semanteg [Esboniadur Beirniadaeth a Theori]. [Online]. Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Available at: https://wici.porth.ac.uk/index.php/Semanteg
Llyfrau
- Watkins, G. et al. 2024. Crynhoi Testun Awtomatig ar gyfer y Gymraeg. Prifysgol Bangor.
- Morris, J., Ezeani, I., Gruffydd, I., Young, K., El-Haj, M. and Knight, D. Watkins, G. ed. 2024. Language and technology in Wales: Volume II. Language and Technology in Wales Vol. 2. Bangor University.
- Mayr, R. and Morris, J. eds. 2021. Social and psychological factors in bilingual speech production. Basel: MDPI. (10.3390/books978-3-0365-2278-4)
- Durham, M. and Morris, J. eds. 2016. Sociolinguistics in Wales. Basingstoke: Palgrave Macmillan. (10.1057/978-1-137-52897-1)
Monograffau
- Morris, J., Stenner, R., Palmer, G. and Foster Evans, D. 2024. Prawf Sillafu Cymraeg Safonedig Consortiwm Canolbarth y De. Project Report. [Online]. Swansea: Consortiwm Addysg Canolbarth y De. Available at: https://www.cscjes-cronfa.co.uk/repository/resource/fca9da98-acc7-4b47-974e-8a90112c85c3/overview
- Morris, J., Stenner, R., Palmer, G. and Foster Evans, D. 2022. Prawf darllen Cymraeg safonedig Consortiwm Canolbarth y De (Fersiwn 1.0). Project Report.
- Evas, J., Morris, J. and Whitmarsh, L. 2017. Welsh language transmission and use in families: [final report]. Project Report. [Online]. Caerdydd - Cardiff: Llywodraeth Cymru - Welsh Government. Available at: https://gov.wales/sites/default/files/statistics-and-research/2018-12/170612-welsh-language-transmission-use-in-families-en.pdf
Ymchwil
Themâu Ymchwil
Amrywio iaith a newid yn lleferydd pobl ddwyieithog
Nod fy ymchwil yn y maes hwn yw archwilio i ba raddau y mae ffactorau ieithyddol a chymdeithasol (fel rhywedd, cymuned, ac iaith yr aelwyd) yn dylanwadu ar amrywio iaith yn y Gymraeg a'r Saesneg. Mae’r gwaith yn cymhwyso theori ym maes sosioieithyddiaeth at ddwyieithrwydd a chaffael ail iaith ac yn cymharu sut mae siaradwyr yn cynhyrchu eu dwy iaith. Gall hyn daflu goleuni ar sut mae nodweddion o un iaith yn cael eu trosglwyddo i'r iaith arall a pha ffactorau sy'n dylanwadu ar drosglwyddo ar draws ieithoedd ymhlith unigolion dwyieithog.
Mae fy ngwaith ar amrywio ffonolegol a seinegol yn y repertoire dwyieithog wedi ymddangos mewn cyfnodolion fel y Journal of Sociolinguistics, International Journal of Bilingualism a Frontiers in Psychology yn ogystal â'r gyfrol Sociolinguistics in Wales (gyda Mercedes Durham). Golygais hefyd rifyn arbennig o gyfrol Languages ar y pwnc hwn, o'r enw 'Social and Psychological Factors in Bilingual Speech Production' (gyda Robert Mayr). Mae’r gyfrol hon yn cynnwys cyfraniadau gan ysgolheigion rhyngwladol blaenllaw ac yn canolbwyntio ar gymunedau dwyieithog yn Ewrop, y Dwyrain Canol, a Gogledd a De America.
Rwyf wedi cyfrannu at geisiadau llwyddiannus am ysgoloriaethau PhD yn y maes hwn, a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru, yr ESRC, a’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol ac sydd wedi arwain at waith pellach ar amrywio ieithyddol yn y Gymraeg gyfoes (Ianto Gruffydd) a chaffael cymhwysedd sosioieithyddol ymhlith disgyblion mewn addysg cyfrwng Cymraeg (Katharine Young).
Yn ogystal ag edrych ar sut y cynhyrchir lleferydd, agwedd bwysig ar waith yn y maes hwn yw sut mae pobl yn canfod acenion siaradwyr dwyieithog a'u gwerthuso. Ynghyd â Robert Mayr, rwyf wedi archwilio i ba raddau y mae pobl yn gallu canfod a yw rhywun yn siarad Cymraeg drwy wrando ar eu Saesneg (sy’n rhoi arwydd o drosglwyddo trawsieithyddol). Rydym hefyd wedi archwilio gwerthusiadau cymdeithasol o acenion Cymraeg i ddarganfod sut mae rhai nodweddion ffonolegol (ac yn enwedig nodweddion anhraddodiadol neu rai o du'r Saesneg) yn cael eu gwerthuso gan y gymuned ehangach o siaradwyr Cymraeg.
Rwy’n gobeithio taflu goleuni ar rôl ffactorau arddulliadol, cyd-destunol, a sgyrsiol ar drosglwyddo yn lleferydd siaradwyr dwyieithog Cymraeg-Saesneg. Gan ddefnyddio hunanrecordiadau gan siaradwyr, cwblheais astudiaeth gychwynnol o’r defnydd o gyfnewid cod ymhlith siaradwyr Cymraeg mewn gwahanol gyd-destunau cymdeithasol (a ariannwyd gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol). Rwyf ar hyn o bryd yn ehangu ar y gwaith hwn i gynnwys mwy o siaradwyr a nodweddion ieithyddol.
Defnydd iaith ac agweddau siaradwyr traddodiadol a newydd
Mae gennyf ddiddordeb mawr mewn arferion ieithyddol siaradwyr Cymraeg ac yn enwedig y rhai sydd wedi caffael yr iaith y tu allan i'r cartref. Roedd fy ngwaith cynnar yn y maes hwn yn ymchwilio i agweddau tuag at y Gymraeg a'r defnydd ohoni ymhlith pobl ifanc mewn addysg cyfrwng Cymraeg.
Roeddwn yn gyd-ymchwilydd ar brosiect ymchwil a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru ar drosglwyddo’r Gymraeg a’i defnydd yn y cartref. Defnyddiodd y prosiect hwn ddulliau meintiol yn seiliedig ar Theori Ymddygiad Wedi’i Gynllunio (TPB) er mwyn canfod i ba raddau mae nodweddion personoliaeth yn dylanwadu ar y defnydd o iaith rhwng rhieni a phlant. Cwblhawyd hefyd ddadansoddiad thematig o ddata ansoddol i ddadansoddi'r profiadau cyffredin o fagu plant yn y Gymraeg. Yn dilyn hynny, bûm yn cyd-oruchwylio traethawd PhD a oedd yn edrych ar y profiad o fagu plant yn amlieithog trwy ganolbwyntio ar deuluoedd yng Nghaerdydd a Helsinki ( Kaisa Pankakoski).
Caffael ail iaith mewn cyd-destunau addysgol a dysgu oedolion
Cyhoeddais erthygl ar agweddau tiwtoriaid Cymraeg i oedolion tuag at leferydd dysgwyr (gydag Iwan Wyn Rees), ac rwyf hefyd wedi archwilio sut mae dysgwyr yn cynhyrchu'r Gymraeg. Rwyf hefyd wedi goruchwylio ymchwil ôl-raddedig i gynhyrchu nodweddion uwchsegmentaidd ymhlith dysgwyr Cymraeg o gefndiroedd gwahanol ( Jack Pulman-Slater)
Arweiniodd ein hymchwil ar leferydd dysgwyr at brosiect Gwylia Dy Dafod sy’n defnyddio technoleg MRI i helpu dysgwyr gydag ynganu ( gyda Leandro Beltrachini, Mara Cercignani, Iwan Wyn Rees, Andreas Papageorgiou, ac Ivor Simpson) . Mae rhagor o wybodaeth am y prosiect yma.
Yn fwy cyffredinol, mae gennyf ddiddordeb yn nylanwad ffactorau cymdeithasol a seicolegol ar gaffael ail iaith ymhlith plant ac oedolion sy’n dysgu’r Gymraeg. Rwyf wedi cyhoeddi ar y rhesymau dros ddysgu Cymraeg ymhlith dysgwyr rhyngwladol yn ogystal â rôl nodweddion personoliaeth ar gymhellion dysgwyr (gyda Charlotte Brookfield).
Hunaniaethau croestorri a chynhwysiant mewn cymunedau ieithoedd lleiafrifol, yn enwedig siaradwyr Cymraeg LHDTC+
Mae nifer cynyddol o astudiaethau yn canolbwyntio ar bobl LHDTC+ er mwyn canfod sut mae hunaniaethau LHDTC+ yn croestorri ag agweddau eraill ar hunaniaethau cymdeithasol, megis hunaniaethau cenedlaethol ac ethnig. Mae fy ymchwil (gyda Sam Parker) yn archwilio’r croestoriad rhwng hunaniaethau ieithyddol a diwylliannol lleiafrifol a hunaniaethau LHDTC+ ac yn canolbwyntio ar brofiadau siaradwyr Cymraeg LHDTC+.
Mae’r prosiect hwn yn dod â dadansoddiadau thematig, disgwrs ac ieithyddol at ei gilydd i archwilio (1) i ba raddau y mae croestoriad rhwng gwahanol agweddau ar hunaniaeth siaradwyr Cymraeg LHDTC+ a sut y dylanwadodd hyn ar eu profiadau o berthyn, (2) sut maent yn sôn am eu haelodaeth o’r cymunedau LHDTC+ a Chymraeg a (3) sut maent yn cyfleu safiad tuag at eu hunaniaeth wrth sgwrsio.
Mae canlyniadau’r prosiect hwn wedi’u cyhoeddi yn y gyfrol Queering Language Revitalisation: Navigating Identity and Inclusion among Queer Speakers of Minority Languages (Cambridge University Press) ac yn cynnwys astudiaethau achos o’r Wyddeleg, Llydaweg, Catalaneg, a'r Gymraeg (gyda John Walsh, Michael Hornsby, Eva J. Daussà, Renée Pera-Ros, a Holy Cashman).
Adnoddau a seilwaith digidol
Rwyf wedi cyfrannu at nifer o brosiectau sydd wedi creu adnoddau digidol Cymraeg. Mae llawer o'r gwaith hwn yn deillio o'r Corpws Cenedlaethol Cymraeg Cyfoes (dan arweiniad Dawn Knight), a ariannwyd gan yr AHRC a’r ESRC, a phrosiectau dilynol a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru:
- ACC: Crynhoi Testun Awtomatig Cymraeg gyda Dawn Knight, Mo El-Haj ac Ignatius Ezeani.
- ThACC: Thesawrws Ar-lein Cymraeg Cyfoes gyda Dawn Knight, Mo El-Haj, Elin Arfon, a Nouran Khallaf.
- Peilota Model Iaith Gymraeg Bach ar gyfer Profion Dadansoddi Sentiment (gyda Dawn Knight, Mo El-Haj, a Paul Rayson).
Ariannwyd gan Wasanaeth Addysg ar y Cyd Consortiwm Canolbarth y De, arweiniais ar ddau brosiect i greu prawf darllen safonedig a phrawf sillafu safonedig i ddysgwyr mewn addysg cyfrwng Cymraeg (gyda Rosanna Stenner, Geraint Palmer, a Dylan Foster Evans). Mae'r profion hyn yn darparu offeryn diagnostig hwylus i ymarferwyr ar cywirdeb darllen a sillafu ac yn eu galluogi i olrhain cynnydd dysgwyr dros amser.
Prosiectau Cyfredol
- Ffactorau cymdeithasol a seicolegol sy'n dylanwadu ar gymhellion dysgwyr Cymraeg gyda Charlotte Brookfield.
- Gwerthusiad cymdeithasol o acenion Cymraeg gyda Robert Mayr ac Ianto Gruffydd.
- Amrywio arddulliadol a sgyrsiol yn y Gymraeg gyfoes gyda Katharine Young.
- Hunaniaethau sy'n croestorri: Siaradwyr LHDTC+ y Gymraeg gyda Sam Parker.
- Speak For Yersel' Wales gyda Mercedes Durham.
- Adnodd asesu ar gyfer dysgwyr Cymraeg gyda Hui Sun a Jack Pulman-Slater.
- Treialu datblygiad offer darllenadwyedd ar gyfer y Gymraeg (gyda Dawn Knight a Fernando Alva Manchego).
Addysgu
Addysgu ym Mhrifysgol Caerdydd
Rwy'n addysgu (neu wedi addysgu) modiwlau ar yr iaith Gymraeg ac ieithyddiaeth. Mae'r rhain yn cynnwys:
- Sgiliau Llafar yn y Gymraeg
- Defnyddio'r Gymraeg
- Cyflwyniad i'r Gymraeg
- Diwylliant y Gymraeg
- Yr Ystafell Ddosbarth
Rwyf wedi bod yn arweinydd modiwl ar y modiwlau canlynol:
- Y Gymraeg yn y Gymru Gyfoes
- Cymraeg y Gweithle a'r Gymuned
- Yr Iaith Ar Waith
- Sosioieithyddiaeth
- Caffael Iaith
- Blas ar Ymchwil
- Ymchwilio Estynedig
Rwyf hefyd yn addysgu ar yr MA mewn Astudiaethau Cymraeg a Cheltaidd ac yn cyflwyno hyfforddiant i fyfyrwyr PhD ar ddadansoddi data mewn ieithyddiaeth.
Addysgu blaenorol ym maes y Saesneg ac Ieithyddiaeth
Rwyf wedi addysgu ar y modiwlau canlynol mewn iaith ac ieithyddiaeth Saesneg:
- Cyflwyniad i Ffonoleg
- Dadansoddi Disgwrs
- Amlieithrwydd Cymdeithasol
- Tafodieithoedd y Saesneg
Addysgu blaenorol ym maes Cymraeg ail iaith
Rwyf wedi addysgu ar y cyrsiau canlynol ar gyfer oedolion sy'n dysgu Cymraeg:
- Cynllun Sabothol Cenedlaethol ar gyfer Hyfforddiant Iaith Gymraeg
- Y Gymraeg yn y Gweithle (Addysg Bellach)
- TGAU Cymraeg Ail Iaith (Addysg Bellach)
- Cymraeg i Oedolion
Bywgraffiad
Cwblheais BA mewn Astudiaethau Ffrangeg ac Almaeneg, MA mewn Ieithoedd ac Ieithyddiaeth, a PhD mewn Ieithyddiaeth ym Mhrifysgol Manceinion. Yn ystod fy nghyfnod ym Manceinion, treuliais amser ym Mhrifysgol Bourgogne (Dijon, Ffrainc) a Phrifysgol Basel (y Swistir). Roedd fy ngwaith cynnar yn canolbwyntio ar y berthynas rhwng iaith ac hunaniaeth yn y gwledydd lle siaredir Almaeneg.
Dechreuais weithio ar sosioieithyddiaeth a seineg (sosioseineg) yng nghyd-destun y Gymraeg yn ystod fy ngradd Meistr ac mae fy PhD yn archwilio dylanwad ffactorau ieithyddol a chymdeithasol ar leferydd siaradwyr dwyieithog Cymraeg-Saesneg.
Ymunais ag Ysgol y Gymraeg fel Cynorthwyydd Ymchwil yn 2012. Cyn symud i Gaerdydd, gweithiais fel Cynorthwyydd Dysgu ym Mhrifysgol Manceinion ac fel Darlithydd yn y Gymraeg yng Ngholeg Cambria, Wrecsam. Rwyf hefyd wedi gweithio fel Cynorthwyydd Ymchwil ar brosiectau a ariennir gan yr ESRC a'r Academi Brydeinig.
Rhwng Medi 2014 ac Awst 2019, fi oedd Darlithydd Ieithyddiaeth ac Ieithyddiaeth Gymhwysol y Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn Ysgol y Gymraeg. Ers hynny, rwyf wedi bod yn Uwch-ddarlithydd ac yn Ddarllenydd mewn Ieithyddiaeth a'r Gymraeg.
Anrhydeddau a dyfarniadau
- Cyrhaeddodd y rhestr fer ar gyfer categori 'Arloesi'n Gyffredinol ar draws y Ffiniau', Gwobrau Darlithwyr Cyswllt y Coleg Cymraeg Cenedlaethol , 2019.
- Rhestr fer Gwobr Aelod Staff Mwyaf Arloesol, Prifysgol Caerdydd, 2016.
Aelodaethau proffesiynol
- Cymdeithas Ieithyddion Cymhwysol Prydain
- Cymdeithas Brydeinig y Ffonetegwyr Academaidd
Adran a Gwasanaeth y Brifysgol
- Cyfarwyddwr Ymchwil, Ysgol y Gymraeg (2022+)
- Partner Academaidd, Prosiect Cynnau (2024-2026)
- Cyd-drefnydd y Rhwydwaith Ymchwil Amlieithrwydd (2019-2023)
- Cyfarwyddwr Astudiaethau Ymchwil Ôl-raddedig, Ysgol y Gymraeg (2017-2022)
- Cadeirydd, Cangen Prifysgol Caerdydd y Coleg Cymraeg Cenedlaethol (2018-2020)
- Swyddog Moeseg Ymchwil, Ysgol y Gymraeg (2014-2017)
- Cyd-drefnydd y Grŵp Darllen Sosioieithyddiaeth (2013-2019)
Meysydd goruchwyliaeth
Rwy'n goruchwylio myfyrwyr ymchwil ôl-raddedig yn y meysydd canlynol:
- Sosioieithyddiaeth
- Amrywiad Iaith a Newid
- Cymdeithaseg Iaith
- Dwyieithrwydd
- Caffael Ail Iaith
- Ffoneteg a ffonoleg
Goruchwyliaeth gyfredol
Katharine Young
Shawqi Bukhari
Nia Eyre
Khadejah Alamri
Kalbinur Tuerhong
Prosiectau'r gorffennol
ArrayContact Details
+44 29208 75394
Adeilad John Percival , Ystafell 1.74, Rhodfa Colum, Caerdydd, CF10 3EU
Themâu ymchwil
Arbenigeddau
- Seineg
- Sosioieithyddiaeth
- Dwyieithrwydd
- Caffael Ail Iaith
