Dr Sam Clark

(e/fe)

MA(Cantab) BArch PgDip PhD ARB FHEA

Cyhoeddiad

• Date
• Type

Ymchwil

Ymchwil cyfredol

Mae fy ymchwil yn rhychwantu meysydd Pensaernïaeth, Tai, Cynllunio a Gerontoleg Amgylcheddol. Rwy'n awdur nifer o gyhoeddiadau ar draws y meysydd hyn sy'n adlewyrchu diddordebau pensaernïaeth ar gyfer heneiddio, iechyd a lles – yn benodol, dylunio tai a sefydliadau preswyl/gofal. Arweiniodd fy ymchwil ôl-ddoethurol at y llyfr 'Inside Retirement Housing', ethnograffeg dan arweiniad ymarfer o dai ymddeol sy'n cynnig safbwyntiau newydd ar heneiddio. Trwy straeon a vignettes gweledol, mae'n cyflwyno ystod o randdeiliaid sy'n ymwneud â dylunio, adeiladu, rheoli a phreswylio tai trydydd oed yn y DU. Rwyf bellach yn ehangu fy ymchwil i feysydd a ffurfiau tai eraill y tu allan i fywyd ymddeol yn y sector preifat ac ar hyn o bryd yn archwilio almshousing yn y DU fel model un mil o flynyddoedd oed ar gyfer darparu tai cymunedol fforddiadwy lle gall pobl hŷn fyw yn gydddibynnol. Yn benodol, rwyf wedi ymgymryd â phreswyliadau ymchwil mewn almshousing newydd yng Nghanol Llundain, gan gynnwys arsylwadau ethnograffig o staff a phrosesau preswylwyr buddiolol o 'fynd yn eu lle' a gwneud cartrefi i gefnogi/posibilrwydd o heneiddio. Rwyf hefyd wedi cymryd rhan mewn dadansoddi dylunio sy'n canolbwyntio ar gyfieithu cysyniadau dylunio i brofiad byw ac archwilio tensiynau cynhenid rhwng dylunio ar gyfer y cartref a gwneud sefydliad preswyl. Yn gysylltiedig â'r gwaith hwn, rwyf wedi cymryd rhan mewn gweithdai ymchwil i randdeiliaid a drefnwyd gan Gymdeithas Almshouse, sefydliad sy'n darparu arweiniad, cefnogaeth a chynrychiolaeth i elusennau elusen. Ar ben hynny, mae gen i ddiddordeb mewn safbwyntiau amlddiwylliannol ar heneiddio, ac ar hyn o bryd yn archwilio'r rhain trwy oruchwyliaeth ddoethurol a chyfnewidiadau ymchwil sy'n cynnwys ysgolheigion rhyngwladol, er mwyn deall yn well sut mae gwahanol ranbarthau byd-eang yn ymateb i boblogaethau sy'n heneiddio.

Ymchwil yn y gorffennol

Roedd fy nhraethawd doethuriaeth 'Architectural Reflections on Housing Older People' yn cyflwyno ac yn dehongli straeon naw actor sy'n ymwneud â dylunio, adeiladu, rheoli a phreswylio tai trydydd oed yn y DU. Yma fe wnes i integreiddio adrodd straeon gwreiddiol gyda thechnegau arolygu pensaernïol, dadansoddi a dylunio; dwyn ynghyd arfer gwyddorau cymdeithasol arsylwi cyfranogwyr gyda gwerthusiad ôl-deiliadaeth pensaernïol. Roedd yr ymchwil yn rhagflaenu dulliau ymchwilio 'dylunydd', gan arwain at adborth sy'n berthnasol i ddylunio ar gyfer y rhai sy'n ymwneud â chynhyrchu amgylcheddau sy'n byw ar ôl ymddeol. Roedd agweddau ar yr ymchwil hwn yn cael eu harwain gan ymarfer, gyda phecynnau gwaith wedi'u comisiynu gan ddatblygwr eiddo'r DU yn arbenigo mewn fflatiau sy'n byw ar ôl ymddeol. Er enghraifft, dulliau dylunio bwydo yn 'adolygiad cynnyrch' a oedd yn ceisio esblygu patrymau dylunio sefydledig ar gyfer tai ymddeol. Yma cyflwynais feddwl dylunio i lolfeydd a rennir – gweler pennod llyfr o fewn 'Design Research for Change'. Er bod pecyn gwaith arall wedi arwain at gyd-gynhyrchu canllaw diwydiant ar gyfer gweithwyr proffesiynol cynllunio a dylunio, 'Retirement Living Explained'.

Mae meysydd ymchwil blaenorol yn cynnwys addysgeg ddylunio, yn enwedig pontio myfyrwyr i ymarfer addysg a dylunio pensaernïol; rolau pensaer o fewn y sectorau rhyddhad ac ailadeiladu trychinebau, gan gynnwys cymorth dyngarol rhyngwladol a llifogydd yn y DU, a galluoedd pensaer i ddylunio ar gyfer cymunedau yn gyffredinol. Fel cyn-berchennog cychod cul, mae gen i ddiddordeb hefyd mewn dyfrluniau, sef dyfrffyrdd mewndirol y DU a'r cyfleoedd maen nhw'n eu cynnig ar gyfer anheddau dŵr.

Gwaith yn y dyfodol

Rwy'n agored i gydweithrediadau ymchwil posibl sy'n cynnwys partneriaid academaidd a/neu ddiwydiant. Fi yw'r arweinydd academaidd ar gyfer y Grŵp Ymchwil Dylunio ac Ymchwil ac Ysgoloriaeth Ymarfer Proffesiynol yn y WSA. Mae gen i brofiad o ddefnyddio gwahanol ddulliau ymchwil o ddylunio (ymchwiliad dan arweiniad ymarfer, gan gynnwys dadansoddi dylunio, gwerthuso ôl-deiliadaeth, ac ati) a'r Gwyddorau Cymdeithasol (ethnograffeg, ymchwil gweithredu cyfranogol, ac ati).

Rwyf hefyd yn hapus i dderbyn ymholiadau a cheisiadau gan ddarpar fyfyrwyr PhD sydd â diddordeb mewn unrhyw un o'r themâu a'r dulliau canlynol:

• Ymchwil Dylunio dan arweiniad ymarfer
• Ethnograffeg Dylunio
• Dylunio sy'n Canolbwyntio ar y Bobl / Dylunio Empathig
• Pensaernïaeth ar gyfer Heneiddio / Iechyd a Lles
• Cynllunio tai / Annedd yn wahanol
• Dylunio Sefydliadau Preswyl / Gofal
• Dylunio Sefydliadau Preswyl / Gofal

Addysgu

Proffil addysgu

Rwyf wedi bod yn dysgu yn Ysgol Pensaernïaeth Cymru (WSA) ers 2008 pan ddechreuais fel ymarferydd allanol gan gyfrannu'n rhan-amser at addysgu stiwdio dylunio israddedig. Deuthum yn aelod staff llawn amser yn 2009, gan weithio fel tiwtor proffesiynol, gan gefnogi addysgu dylunio blwyddyn gyntaf ac ail flwyddyn. Ers hynny, rwyf wedi cyfrannu at ystod eang o weithgareddau addysgu ar bob lefel o'r rhaglenni BSc a MArch pensaernïaeth (manylion a restrir isod). Yn 2012 deuthum yn Gymrawd yr Academi Addysg Uwch (FHEA) a chefais fy enwebu ar gyfer Cynllun Cymrodoriaeth Addysgu Cenedlaethol yr AAU 2014. Cefais fy nyrchafu i Uwch-ddarlithydd yn 2018 am ragoriaeth mewn addysgu, ym meysydd dulliau dylunio a dylunio, gydag arbenigedd mewn tai i bobl hŷn. Yn 2022 dyfarnwyd Darllenydd i mi yn seiliedig ar gyfraniad parhaus tuag at arweinyddiaeth addysgu dylunio israddedig, yn ogystal â datblygu meysydd addysgu newydd. Er enghraifft, dewisol ar gyfer technegau ymarfer creadigol/ymchwil ('Gwaith Maes') a dwy stiwdio ddylunio MArch dan arweiniad ymchwil ('Ymarfer Estynedig' ac 'Annedd yn Wahanol'). Rwyf hefyd wedi tyfu carfan o fyfyrwyr PGR sy'n archwilio ymchwil ryngddisgyblaethol i ddylunio ar gyfer astudiaethau lles a'r amgylchedd person.

Rolau addysgu tra yn WSA

• Cyfarwyddwr PGR (Actio), 2019-20
• Dirprwy Gadeirydd Blwyddyn 2 MArch ers 2021
• Arweinydd Uned Blwyddyn 2 MArch (Annedd yn Wahanol), ers 2020
• Arweinydd Uned Blwyddyn 2 MArch (Ymarfer Estynedig), 2017-18
• Goruchwyliwr Traethawd Hir MArch, ers 2011
• Arweinydd Dewisol Blwyddyn 3 BSc (Gwaith Maes), 2018-20
• Arweinydd Modiwl Blwyddyn 2 (Dylunio Pensaernïol), 2012-13; 2019-20
• Tiwtor Stiwdio Blwyddyn 2 (Dylunio Pensaernïol), 2008-09; 2012-16; 2019-20
• Cadeirydd Blwyddyn 2 (Actio), 2012-13
• Cydlynydd Stiwdio Fertigol Blwyddyn 1 a 2, 2011-13
• Arweinydd Modiwl Blwyddyn 1 (Egwyddorion a Dulliau Dylunio), 2011-18
• Arweinydd Modiwl Blwyddyn 1 (Dylunio Pensaernïol), 2010-14; 2018-19; 2020-21
• BSc Tiwtor Stiwdio Blwyddyn 1 (Dylunio Pensaernïol), 2009-14; 2018-19; 2020-21
• Dirprwy Gadeirydd Blwyddyn 1, 2018-19
• BSc Blwyddyn 1 Cadeirydd, 2010-14
• Tiwtor Personol, ers 2010

Anrhydeddau a Rhagoriaeth Myfyrwyr

• Canmoliaeth am fynediad cystadleuaeth myfyrwyr i Her Dylunio Tai Uwch Buildner 2024: Beyond Isolation. Project: 'Ceidwaid y Castell'. Myfyrwyr: Yat Aaron Fan, Chantelle Lennard, Samantha Powell, Christopher Adams (aelodau MArch Studio 'Dwelling Differently').
• Enwebiad Myfyrwyr ar gyfer Gwobr Thesis Dylunio RSAW 2024. Project: 'Cardiff Intergenerational Living: Archwiliad o gydfodolaeth myfyrwyr a phobl hŷn mewn teipoleg tai gwarchod newydd'. Myfyriwr: Hannah Payne (aelod MArch Studio 'Dwelling Differently').
• Enwebiad Myfyrwyr ar gyfer Medal Traethawd Hir RIBA 2024. Prosiect: Cartref a'r Cartref: Archwiliad ethnograffig o Gartref Teuluol a Sefydliad Preswyl ar gyfer Gofal Dementia. Myfyriwr: Charlotte Woodfield (MArch dissertation tutee).
• Enwebiad Myfyrwyr ar gyfer Medal Traethawd Hir RIBA 2023. Prosiect: Gwrthdroi Hunaniaethau Trefedigaethol: Dadansoddiad Cystrawen Ofod o'r Cartref (D) sy'n esblygu Singapore. Myfyriwr: Jo Yee Ng (MArch dissertation tutee).
• Cystadleuaeth myfyrwyr ar y rhestr fer ar gyfer Her Tai Fforddiadwy Berlin 2021. Prosiect: 'Refuge(e) o fewn y Gymuned'. Myfyrwyr: Dan Gibbons, Christina Hristova, Macourley James (aelodau MArch Studio 'Dwelling Differently').

Bywgraffiad

Bywgraffiad 

Derbyniais fy addysg bensaernïol yn y 2000au mewn tair prifysgol wahanol yn y DU, gan gynnwys dwy ysgol bensaernïaeth o'r radd flaenaf yng Nghymru a Lloegr. Yn ôl wedyn, roedd y prif lwybr at gofrestru yn cynnwys cwblhau tri chymhwyster - Rhan 1, Rhan 2, a Rhan 3 – a dwy flynedd o brofiad ymarferol. Astudiais Ran 1 yng Ngholeg Churchill, Prifysgol Caergrawnt, 2000-2003; Rhan 2 yn Ysgol Pensaernïaeth Cymru, Prifysgol Caerdydd, 2004-2006; Rhan 3 ym Mhrifysgol Kingston, 2006-2008, ac ymarfer yn Llundain tra'n hyfforddi (Rhannau 2 a 3). Cymhwysais fel pensaer yn ystod Argyfwng Ariannol 2007/08 ac yn ystod y cyfnod hwn cyfrannais at addysgu dylunio israddedig fel tiwtor stiwdio rhan-amser yn Llundain a Chaerdydd.

Mae fy mhrofiad yn y diwydiant yn cynnwys apwyntiadau mewn pum swyddfa bensaernïol yn Llundain, sy'n cynnwys amrywiaeth o brosiectau proffesiynol, yn amrywio o gartrefi preifat a chynlluniau tai cymdeithasol i adnewyddu ysgolion a gwaith masnachol arall. Hefyd, ymgynghoriaeth fwy diweddar sy'n cynnwys cleientiaid preifat ar newidiadau domestig, addasiadau ac estyniadau, yn ogystal â phrosiectau ailfodelu tŷ cyfan. Profiad arbennig o ffurfiannol i mi oedd fy nghyflogi fel cynorthwyydd pensaernïol Rhan 3 yn Levitt Bernstein, a gadarnhaodd fy niddordeb mewn dylunio tai ac ymchwil dan arweiniad ymarfer, gan ddysgu o gyfraniad y cwmni i Dai ein Poblogaeth sy'n Heneiddio: Panel Arloesi (HAPPI) – adroddiad yn 2009 a gomisiynwyd gan y llywodraeth i ystyried y ffordd orau o fynd i'r afael â'r her o ddarparu cartrefi sy'n diwallu anghenion a dyheadau pobl hŷn y dyfodol.

Dechreuodd fy ngyrfa academaidd ffurfiol pan ddechreuais apwyntiad addysgu yn unig ym Mhrifysgol Caerdydd fel Tiwtor Proffesiynol (2009). Ers cyrraedd Caerdydd, rwyf wedi cael fy nyrchafu drwy rolau Darlithydd (2010), Uwch Ddarlithydd (2018), a Darllenydd (2022). Cynhaliais astudiaethau doethurol ym Mhrifysgol Newcastle, 2014-2018, lle cwblheais PhD drwy Ymarfer Creadigol a noddir gan ddatblygwr eiddo cenedlaethol sy'n arbenigo mewn tai ymddeol. Derbyniodd agweddau ar y gwaith hwn ganmoliaeth yng Ngwobrau Rhagoriaeth Ymchwil RTPI 2017 (Gwobr Ymgynghori Cynllunio) ac fe'u rhoddwyd ar y rhestr fer yng Ngwobrau Ymchwil Llywydd RIBA 2019 (Thema Flynyddol).

Yn 2020, yn ystod pandemig COVID-19, newidiais o Ysgoloriaeth Addysgu ac Ysgoloriaeth (T&S) i lwybr gyrfa Addysgu ac Ymchwil (T&R). Roedd fy ysgoloriaeth flaenorol yn archwilio addysgeg ddylunio, yn enwedig pontio i addysg bensaernïol, yn ogystal â rolau pensaer o fewn rhyddhad ac ailadeiladu trychinebau. Mae fy ymchwil presennol yn canolbwyntio ar dai a sefydliadau preswyl arbenigol, gan ymgysylltu â meysydd ehangach gerontoleg, gofal iechyd, cynllunio a phensaernïaeth. Yn 2022, cynhyrchais fy monograff ymchwil cyntaf, Inside Retirement Housing: Designing, developing and hold later lifestyle, a gyhoeddwyd gan Bristol University Press.

Aelodaethau proffesiynol

• Grŵp Ethnograffeg Caerdydd; Aelod ers 2022
• Cymdeithas Ymchwil y Dyniaethau Pensaernïol (AHRA); Aelod ers 2019
• Cymdeithas Gerontoleg Prydain (BSG); Aelod ers 2015
• Cymdeithas Addysgwyr Pensaernïol (aae); Aelodaeth ers 2013
• Academi Addysg Uwch (HEA); Cymrawd ers 2012
• Bwrdd Cofrestru Penseiri (ARB); Pensaer ers 2008

Safleoedd academaidd blaenorol

• Darllenydd (Athro Cyswllt), Prifysgol Caerdydd, ers 2022
• Uwch Ddarlithydd, Prifysgol Caerdydd, ers 2018
• Darlithydd, Prifysgol Caerdydd, 2010-18
• Tiwtor proffesiynol (llawn amser), Prifysgol Caerdydd, 2009-10
• Tiwtor Dylunio (rhan amser), Prifysgol Newcastle, 2014-16
• Tiwtor Dylunio (rhan amser), Prifysgol Caerdydd, 2008-09
• Tiwtor dylunio (rhan amser), Prifysgol Kingston Llundain, 2007-08
• Darlithydd gwadd/adolygydd dylunio i ysgolion pensaernïaeth y DU, ers 2007

Pwyllgorau ac adolygu

• Grŵp Derbyn a Recriwtio Coleg ABCE
• Bwrdd Gweithredol Ysgol WSA
• Bwrdd Ysgol WSA
• Pwyllgor Ymchwil Ysgol WSA
• Pwyllgor Addysg a Phrofiad Myfyrwyr PGR WSA
• Bwrdd Astudiaethau WSA

Meysydd goruchwyliaeth

Ardaloedd goruchwylio PhD

Fi yw arweinydd academaidd y Grŵp Ymchwil ac Ysgoloriaeth Ymchwil ac Ymarfer Proffesiynol Dylunio.

Mae gen i ddiddordeb mewn goruchwylio ymgeiswyr ymchwil ôl-raddedig (PGR) ym meysydd:

• Ymchwil Dylunio dan arweiniad ymarfer
• Ethnograffeg Dylunio
• Dylunio sy'n Canolbwyntio ar y Bobl / Dylunio Empathig
• Pensaernïaeth ar gyfer Heneiddio / Iechyd a Lles
• Cynllunio tai / Annedd yn wahanol
• Dylunio Sefydliadau Preswyl / Gofal

Gwaith doethurol ar y gweill

Ar hyn o bryd rwy'n goruchwylio'r ymchwilwyr ôl-raddedig canlynol:

• Almaki, N. (-) Almshousing and Designing for Ageing-in-place: Archwilio terfynau ymyriadau byw'n annibynnol a dylunio i gefnogi senarios yn y dyfodol [teitl gweithio] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Clark, S. & Turnbull, N.)
• Chen, Y. (-) Ansawdd gofodol aml-raddfa a menywod hŷn mewn cymunedau tsieineaidd o dan y Gwasanaeth Gofal Cartref a Chymunedol [teitl gweithio] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Wulff, F. & Clark, S.)
• Edytia, MHA. (-) Diwylliant Tai a Gofal i Bobl Hŷn yn Aceh, Indonesia: Goblygiadau dyluniad yr adeilad [teitl gwaith] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Clark, S. & Basavapatna Kumaraswamy, S.)
• Kasem, M. (-) Pensaernïaeth i bobl ag anableddau dysgu: Defnyddio cyd-ddylunio i symud tuag at adeiladau cyhoeddus teg [teitl gweithio] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Clark, S. & Sakellariou, D.)
• Kendassa, R. (-) Dylunio ar gyfer Llesiant a Chymdeithasu mewn Gofal Preswyl: Dadansoddiad pensaernïol o fannau cymdeithasol mewn cartrefi gofal yng Nghymru [teitl gwaith] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Clark, S., Turnbull, N & Butcher, L.)
• Kilic, A. (-) Cyd-greu Amgylchfyd Cyhoeddus sy'n Ystyriol o Oedran ar gyfer Pobl â Nam ar eu Golwg: Dysgu o'u profiadau canfod ffordd yng nghanol dinas Caerdydd [teitl gweithio] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Clark, S., Acton, J. & Davis, J.)
• Lang, B. (-) Mannau Cymunedol sy'n Gyfeillgar i Ddementia yn Tsieina: Ymgysylltu cymunedol cynhwysol ac atal [teitl gweithio] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Muna Bauza, M. & Clark, S.)
• O'Dwyer, S. (-) Sefydlu'r cyffredinedd rhwng pensaernïaeth esthetig a chynaliadwy i ddarparu Rhagoriaeth Dylunio Holistig mewn addysg athroniaeth ddylunio [teitl gwaith] Prifysgol Caerdydd. Traethawd ymchwil hyd nes y bydd. (Goruchwylwyr: Gwilliam, J. & Clark, S.)

Goruchwyliaeth gyfredol

Menatalla Kasem

Myfyriwr Ymchwil/Tiwtor Graddedig

Ruba Kendassa

Aysenur Kilic

Yijun Chen

Sarah O'Dwyer

MSc Darlithydd

Najwa Awwadh J Almalki

Muhammad Heru Arie Edytia

Bizheng Lang

Prosiectau'r gorffennol

Cwblhaodd yr ymgeiswyr canlynol eu hastudiaethau doethurol o dan fy arolygiaeth:

• Bellamy, A. (2022) Dylunio marw'n dda: Tuag at ddull newydd o gyd-gynhyrchu amgylcheddau gofal lliniarol ar gyfer y rhai sy'n derfynol wael. Prifysgol Caerdydd. Gosodiad. ORCA Repository. https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/151445 (Goruchwylwyr: Clark, S. & Anstey, S.)
• Ponting, Elizabeth (2024) Sut y gellir gwella dyluniad pensaernïol cyfleusterau gofal preswyl yn y DU i'w gwneud yn fwy addas ar gyfer pobl awtistig hŷn? Prifysgol Metropolitan Caerdydd. Gosodiad. Figshare Repository. https://doi.org/10.25401/cardiffmet.27035800.v1 (Goruchwylwyr: Keay-Bright, W., Fennell, J. & Clark, S.)